TÜRKİYE İKLİM KANUNU

Amaç: Yeşil büyüme vizyonu ve net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda iklim değişikliğiyle mücadele etmek.

Kapsam: İklim değişikliği ile mücadelede esas olan sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine uyum faaliyetleri ile planlama ve uygulama araçlarını, gelirleri, izin ve denetimi kapsar.

Bu Kanunun uygulanmasında 47 temel tanım belirlenmiştir. Ana tanımlar aşağıdaki grid'de sunulmaktadır.

Diğer önemli tanımlar: Bakan, Bakanlık, Başkan, Başkanlık, Birincil piyasa, Denkleştirme, İkincil piyasalar, Gönüllü karbon piyasaları, Merkezî uzlaştırma kuruluşu, Ozon tabakasını incelten maddeler, Piyasa işletmecisi, Proje sahibi, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, Ulusal Katkı Beyanı, Uluslararası karbon piyasaları ve daha fazlası.

İklim değişikliği ile mücadelede genel ilkeler:

• Eşitlik ve İklim Adaleti: Ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluklar ve göreceli kabiliyetler ilkesi
• İhtiyatlılık: Önleyici tedbirlerin alınması
• Katılım: Tüm paydaşların sürece dâhil edilmesi
• Adil Geçiş: Sürecin adil yönetimi ve yeni istihdam alanlarının oluşturulması
• Şeffaflık: Açık ve hesap verebilir yönetim

İzleme ve Koordinasyon:

• Sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim değişikliğine uyum faaliyetlerine ilişkin ilerlemeler yıllık bazda Başkanlıkca izlenir
• Başkanlık kurumlar arası koordinasyonu sağlamak ve karbon fiyatlandırmasına ilişkin piyasaya dayalı mekanizmaları düzenlemekle yetkilidir
• Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler kendi yetki ve sorumlulukları çerçevesinde plan ve projeler yapar, uygular ve iş birliği yapar

Bilgi Paylaşımı: Başkanlık gerekli gördüğü bilgi, belge ve veriyi kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerden doğrudan istemeye yetkilidir.

Temel Hedefler:

• Enerji verimliliği artırımı
• Yenilenebilir enerji kullanımının yaygınlaştırılması
• Karbon ayak izinin azaltılması
• Temiz teknolojilerin geliştirilmesi
• Elektrifikasyonun yaygınlaştırılması
• Sıfır atık sisteminin kurulması

Öncelik Alanları:

• Su kaynaklarının etkin yönetimi
• Ekosistemlerin ve biyolojik çeşitliliğin korunması
• İklim dirençli tarım uygulamaları
• Afet risklerinin azaltılması
• Erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi

Ulusal Düzeyde: İklim değişikliği strateji ve eylem planları Başkanlık koordinasyonunda hazırlanır.

Yerel Düzeyde: Her ilde İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu kurulur ve yerel iklim değişikliği eylem planları hazırlanır.

Finansal Araçlar:

• İklim finansmanı kaynaklarının geliştirilmesi
• Yeşil ve sürdürülebilir sermaye piyasası araçları
• Türkiye Yeşil Taksonomisi
• Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması

Teknoloji Araçları:

• Karbon yakalama ve depolama teknolojileri
• Hidrojen teknolojisi
• Temiz teknoloji geliştirme

ETS'nin Kurulması: Başkanlık tarafından ETS kurulur, ulusal tahsisat planlaması hazırlanır ve tahsisatların dağıtımı yapılır.

Zorunluluklar: ETS kapsamındaki işletmelerin sera gazı emisyon izni alması ve yıllık tahsisat tesliminde bulunması zorunludur.

Karbon Piyasası Kurulu: Bakan başkanlığında kurulan kurul, ulusal tahsisat planını onaylar ve ETS politikalarını belirler.

Danışma Kurulu: Özel sektör temsilcilerinden oluşan kurul, istişari nitelikte kararlar alır.

Başkanlık: Tahsisat süreçlerini yönetir ve sera gazı emisyonlarının izleme, raporlama ve doğrulama sürecini yürütür.

Denkleştirme Mekanizması: ETS kapsamında tahsisat yükümlülüklerinin bir bölümünün eşdeğer miktarda karbon kredisi ile karşılanması amacıyla denkleştirme yapılmasına izin verilebilir.

Ulusal Karbon Kredilendirme Sistemi: Sera gazı emisyonlarının azaltımı veya giderim faaliyetleri ile yutak alanların artırılmasına yönelik faaliyetler aracılığıyla karbon kredisi üreten ulusal sistem Başkanlıkca belirlenir.

Proje Kayıt Yükümlülüğü: Yurt içinde gönüllü karbon piyasasında karbon kredisi üretimine başlamış veya başlayacak olan proje sahipleri projelerini Başkanlıkca belirlenen sürede karbon kredisi kayıt sistemine kayıt ettirmekle yükümlüdür.

Gelir Kaynakları:

• Sera gazı emisyon izni gelirleri
• ETS tahsisat satış gelirleri
• Piyasa işletmecisi gelirlerinin %50'si
• İdari para cezalarının %50'si

Kullanım Alanları: Bu gelirler münhasıran yeşil dönüşüm ve iklim değişikliğiyle mücadele amacıyla kullanılır.

Sera gazı emisyonlarının azaltımı veya iklim değişikliğine uyum potansiyeli yüksek olan iklim dostu yatırımların desteklenmesi esastır.

Ceza Miktarları:

• Sera gazı emisyon raporu gecikmesi: 500.000 - 5.000.000 TL
• Ozon tabakasını incelten maddeler ihlali: 2.500.000 TL
• Florlu sera gazları ihlali: 2.500.000 TL
• ETS yükümlülüklerinin ihlali: Tahsisat başına piyasa fiyatının 2 katı
• Bilgi verme yükümlülüğü ihlali: 170.000 TL

Denetim Yetkisi: Bu Kanunda yer alan yükümlülüklerin yerine getirilmemesinden kaynaklı idari yaptırımlara ilişkin denetleme yetkisi Başkanlığa aittir.

Yerinde Denetim: Gerekli görülmesi halinde denetleme, Başkanlığın ilgili birimleri ile iş birliği içerisinde Bakanlık taşra teşkilatı tarafından yerine getirilir.

Yükümlülükler: İlgililer denetimlerde gerekli ortamın sağlanması, tüm bilgi ve belgelerin verilmesi ve denetim esnasında kolaylık gösterilmesi zorundadırlar.

Uygulama Süreci: İdari yaptırımların uygulanmasını gerektiren fiiller için yetkili denetim elemanlarınca tutanak tanzim edilir ve Başkanlığa intikal ettirilir.

Karar Verme: Başkanlık tutanağı değerlendirerek gerekli idari yaptırım kararını verir ve ilgiliye tebliğ eder.

Hukuki Yollar: İdari yaptırım kararları hakkında idari yargıda Başkanlığa karşı dava açılabilir. Dava açılması cezanın tahsilini durdurmaz.

Uygulama Esasları: Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, bu Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Başkanlıkca belirlenir.

İlgili Mevzuat: Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde Çevre Kanunu, Kabahatler Kanunu, Elektrik Piyasası Kanunu ve diğer kanunların ilgili hükümleri uygulanır.

Çevre Kanunu Değişiklikleri: 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 12. maddesine "İklim Değişikliği Başkanlığına" ibaresi eklenmiş, 20. maddesinin (çç) bendi yürürlükten kaldırılmıştır.

EPDK Görevleri: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na Emisyon Ticaret Sistemi'ne ilişkin görevler verilmiştir.

Elektrik Piyasası Kanunu: Piyasa bozucu davranışlara ilişkin yeni yaptırımlar eklenmiştir.

Türkiye İklim Kanunu (No. 7552) toplam 22 maddeden oluşmaktadır:

Bu kanunun tam ve resmi metni T.C. Resmi Gazete'de yayımlanmıştır:

Bu web sayfası, kanunun anlaşılabilirliğini artırmak amacıyla hazırlanmış interaktif bir sunumdur. Hukuki geçerliliği olan tek kaynak T.C. Resmi Gazete'de yayımlanan orijinal metindir.